Zelf Kombucha thee maken

Onlangs ontdekte ik kombucha. Ik las er artikelen over, zag filmpjes hoe het te maken, las ‘The Big Book of Kombucha’ (een echte aanrader!) en ging naar de biowinkel voor de grondstoffen. Wat is het lekker! En nog supergezond ook, eenvoudig om te maken en je kunt het in allemaal lekkere smaken laten fermenteren.

Photo by Megumi Nachev on Unsplash

Wat is Kombucha en waar is het goed voor?

Voor wie niet weet wat Kombucha thee is: we hebben het hier over gefermenteerde thee die door de fermentatie licht sprankelend is geworden en boordevol met goede stoffen, zoals antioxidanten, probiotica en micro-organismen zit, die onze darmflora en daarmee ons immuunsysteem ondersteunen. Kombucha maakt onze lever schoon door het gluconzuur wat ontstaat tijdens het fermenteren. Ook bevat het vitaminen C, B1, B6 en B12 (wat erg handig is voor de veganisten onder ons) en glucosaminen wat helpt om artritis te voorkomen. Vele mensen die het gebruiken voelen zich er heel goed bij, ik vond het een heel apart gevoel om het de eerste keer te drinken. Je ervaart dat het iets ‘doet’ met je lichaam.

De gezondheidsvoordelen worden in het boek ‘The Big Book of Kombucha‘ met verschillende wetenschappelijke gerelateerde studies onderbouwd. Het is zo dat officiële studies zich helaas hebben beperkt tot onderzoek met dieren, maar er zijn wel diverse artsen die hun clienten kombucha in wisselende ziektesituaties hebben voorgeschreven. Dan heb ik het over kanker, artritis, reuma en nog veel meer. Daar werden steeds hele goede resultaten mee behaald. Het boek wat hierover gaat heet: ‘Komboecha, geneeskracht uit de natuur’ door Dr. Gunther Harnisch.

Het lijkt mij al met al dus een supergezond drankje om te te drinken en heel leuk om die eeuwenoude kennis weer op te rakelen wat ons verbindt met onze voorouders.

History

Waar het oorspronkelijk vandaan komt is onbekend, maar er zijn verschillende verhalen die vertellen over zowel een Chinese als Russische oorsprong. Wel weten we dat het waarschijnlijk al duizenden jaren oud is. De eerste sporen die onderzoekers vonden van gefermenteerde voeding zijn al 9000 jaar oud. Kombucha werd gevonden in bijna elk huis in China tijdens de de Culturele Revolutie in 1960. Het had toen wel andere namen zoals haibao of haipao en weipao, wat iets betekend als zeeschat en maagschat.

Hoe maak je Kombucha?

Wat hebben we nodig voor 1,5 liter kombucha thee:

• 8 gram zwarte of groene biologische thee;
• 1,5 liter water;
• 90 gram biologische rietuiker;
• Kombuchazwam of SCOBY (Scoby staat voor: Symbiotic Colony of Bacteria and Yeast);
• 150 ml kombucha van een eerdere aanmaak, dat is een soort van starter; (Scoby medium + starter)
• Grote glazen pot van 2 a 2,5 liter. Je moet ruimte aan de bovenkant kunnen overhouden, zodat de zwam zich onder het schuine gedeelte van de hals kan ontwikkelen;
• Kleine theedoek of keukendoek met een touwtje of rubber bandje wat om de opening van de pot past.
• Glazen potten met deksel om er de kombucha na het fermenteren in te plaatsen;
• Eventueel vers fruit of vruchtensap naar smaak;

Heb je vrienden die al kombucha kweken, dan kun je van hun wel een zwam en wat kombucha starter krijgen, omdat de zwammen zich bij goed gebruik constant vermeerderen. Anders kun je ook alles via internet bestellen, wat ik heb gedaan bij de kefirshop.eu.

Het schijnt dat het ook mogelijk is om een eigen zwam op te kweken. Dat kan met kombucha die niet gefilterd en verhit is en zonder verdere toevoegingen. Wat je vervolgens doet is hetzelfde proces als met gewone kombucha, maar dan zonder scoby, je gebruikt alleen maar een klein kopje thee met suiker, in plaats van 1,5 liter. Het duurt veel langer, gemiddeld een week of vijf las ik. Er vormt zich dan een nieuwe scoby aan de bovenkant van het kombuchabrouwsel.

Maar heb je eenmaal een zwam en kombucha die goed werkt, dan wordt het een enorme overvloed die je om je heen uit kan delen voor ieders gezondheid.

Hoe ga je te werk?

Als eerste maak je een pan met water warm tot het kookt. Hierin komt de zwarte of groene thee. Het maken van kombucha gaat niet goed met kruidenthee. De kombuchazwam gebruikt de cafeïne die in de thee zit om te groeien. Hier vind je in het eindproduct dus zo goed als niets van terug. De thee laat je zo’n vijftien minuten trekken.

Dan de suiker toevoegen, vervolgens roeren met een houten lepel tot deze is opgelost. Het is van belang geen metalen lepel te gebruiken omdat de kombucha daar niet tegen kan. Ook plastic is niet geschikt in verband met de afgifte van plastic deeltjes aan je thee. Vervolgens af laten koelen tot op kamertemperatuur.

De thee giet je vervolgens in een grote glazen pot die goed schoongemaakt is. Er moeten geen bacteriën meer in zitten. Het schoonmaken hiervan kan goed met heet water en gedistilleerde azijn gebeuren.

Daarna voeg je de kombuchazwam of scoby en een kop kombucha van een eerdere fermentatie aan de afgekoelde zoete thee toe. Als je een scoby besteld, doen ze daar ook wat kombucha bij van een eerdere maak.

Dan de pot afdekken met een keukendoekje met elastiek of draadje eromheen en het donker wegzetten voor een dag of tien, zeker in het begin kan het iets langer duren. Het ontwikkelen van de fermentatie heeft zuurstof nodig, vandaar een doekje eroverheen, ook zodat er geen vuil in kan komen. Als het te lang staat, wordt de kombucha azijnachtig. Dit is wel een hele goede starter voor een volgende fermentatie.

Dan kun je met schone handen de scoby eruit nemen, in een bakje leggen met een kopje van de gebrouwen kombucha erbij en de rest van het brouwsel even door een zeef halen, er gelijk iets van drinken en de rest en verdelen over wat glazen potjes met deksel.

Je kunt kombucha ook een tweede fermentatie geven, deze keer met bijvoorbeeld een beetje fruit, gember, limoen of wat fruchtensap. Als je nu wel met een deksel afsluit en het brouwsel nog een dag of drie laat staan, ontstaat er een sprankelend drankje dat heerlijk is om te drinken. Net als bij frisdrank het geval is, kan het bruisen als je de dop eraf haalt, dus niet schudden voor gebruik! Als je de tweede fermentatie te lang laat duren en de deksels van de glazen potjes niet open maakt, kan zich een te grote druk op de pot ontwikkelen. Het is dus van belang de potjes af en toe even open te draaien om het teveel aan druk af te voeren.

In ‘The Big Book of Kombucha’ wordt ook benoemd dat je beter in het begin weinig kombucha drinkt en dit opbouwt naar meer. Dit omdat het hele darmstelsel als het ware een schoonmaakbeurt krijgt met goede bacteriën, wat een grote schok voor het systeem kan betekenen. Slechte bacteriën, plastics en zware metalen worden door kombucha afgevoerd zodat de darmwand weer mooi schoon wordt en veel beter in staat is om goede voedingsstoffen op te nemen uit voeding. Als je al heel gezond eet heb je hier veel minder last van en kun je wel grotere hoeveelheden drinken vanaf het begin. Start in ieder geval de eerste week met kleine beetjes en voel goed wat het met je lichaam doet.